Birçok kişi için internete girmenin temel amacı web üzerinde sörf yapmaktır. Genel kullanım bu yönde olsa da, aslında web dünyası ve internet çok kapsamlı ve karmaşık bir yapıya sahiptir. Elbette ki web üzerinde bir URL adresini ziyaret eden insanlar e-posta okuyabilir, dosya da paylaşabilir. Ancak asıl amaç URL adresleri üzerinde gezinti yapmak veyahut internet kullanmaktır.
İnternetin ilk zamanlarında DNS ve Alan adı kavramları yoktu. İlk zamanlar bilgi paylaşımı yapabilmek için, insanlar karşı bilgisayarların IP adreslerini ezberlemek zorunda kalıyorlardı. Sonrasında ise bilgisayar adlarını ezberleyerek host dosyası yardımıyla iletişim kurmaktaydık. Ancak bilgisayar sayısının artışı ile bu durum negatif bir hal aldı. Yüzlerce ve hatta binlerce bilgisayarın birleşerek oluşturduğu bir ağ üzerinde ip adreslerini ezberlemek gibi bir durum söz konusu değildi. IP adreslerini hatırlamanız ve bunları girerek internette sörf yapmak zor olacaktı.
Ardından alan adları ve DNS adını verdiğimiz Domain Name System ile bu durum ortadan kalktı. Örnek olrak Google’ın web sitesine gitmek için www.google.com yazarak, iletişim kurmaya başladık.
Bir web sitesini ziyaret etmek istediğinizde alan adını yazarak iletişim kuruyoruz. Ancak bilgisayarınızın veya İSS’inizin (TTNet, Turkcell, Turknet gibi), tarayıcıya yazdığınız URL adresini bir IP adresine çevirmesi gerekir. Çünkü bilgisayarlar temelde IP adresleri ile iletişim kurmaktadır. Bu noktada DNS (Etki Alanı Adı Hizmeti) adını verdiğimiz bir protokol sayesinde isim sunucuları IP adreslerine dönüştürülerek iletişim sağlanır.
Bu işlem sırasında alan adına ait adres bulunursa, tarayıcınız 80 numaralı TCP bağlantı noktasına bir paket (HTTP protokolü kullanarak) gönderir. Bu hedef bilgisayarda bu tür istekleri dinleyen ve yanıtlayan bir uygulama sayesinde (Apache, IIS, Nginx gibi), tarayıcınızın isteğine yanıt vererek iletişim kurulması sağlanır.
URL Adresi Nedir?
Elbette ki aynı durum https için de geçerlidir. Ancak bu paket iletişiminde 443 numaralı port kullanılır ve gelen giden veri kriptolanarak iletilmektedir. Tarayıcınız kriptolan veriyi anahtarı ile açarak oturumunuzda gösterir. Önceleri bankacılık ve alışveriş gibi sektörlerin web sitelerinde kullanılırken, günümüz internet dünyasında genele yayılarak http protokolü yerini https protokolüne bırakmıştır.
Bu yöntem web sayfalarının çalışma prensibidir. Eğer size gitmek istediğiniz sayfa için Hata 404 kodu gelirse, gördüğünüz şey aslında tarayıcınızın, talep ettiğiniz web sayfasının bulunamadığını belirten bir mesajdır. Aynı şekilde 301 kodu gelirse, bu da sayfanın taşındığını belirtir ve yeni adrese tarayıcınız yönlendirilir. Eğer 200 kodu ile cevap verilirse ilgili sayfa vardır ve tarayıcınızda görüntülenecektir.
E-postaların mantığı da benzerdir. URL adreslerinde olduğu gibi web sitelerini ziyaret etmekle benzer şekilde çalışır. Bir e-posta gönderdiğinzide e-posta istemciniz, e-posta sunucunuzun adresini arayacaktır. Ardından e-posta istemciniz gelen e-postanızı almak için POP3’ü veya giden e-postanızı göndermek için SMTP’yi kullanır. E-posta sunucunuz (muhtemelen ISS’nizde veya şirketinizde), gönderdiğiniz adresi ilk olarak çözümlemeye çalışır. Örnek olarak hamza@priviasecurity.com adresine bir e-posta gönderdiğinizi varsayalım. E-posta sunucunuz bu e-posta adresini priviasecurity.com’daki e-posta sunucusu için bir IP adresine çevirmesi gerekir ve ardından sunucunuz e-postanızı oraya gönderir. Bu gönderim işlemi sırasında da POP3 ve SMTP gibi e-posta iletim protokolleri kullanılır.
Bugünkü dünyada POP3 yerine IMAP yaygın olarak kullanılmaktadır. Önümüzdeki yıllarda POP3 yerini IMAP’a bıraksa da hayatımıza olmaya devam edecektir. IMAP, Internet İleti Erişim Protokolü 143 numaralı bağlantı noktasında çalışır. IMAP uygulamasının POP3’e göre temel avantajı, istemcinin yalnızca e-posta başlıklarını indirmesine izin vermesi ve ardından kullanıcının hangi iletilerin tam olarak indirileceğini seçebilmesidir. Bu özellikle akıllı telefonlar için çok kullanışlıdır ve e-postaların tamamı yüklenmeden listelenmesini sağlayarak hız ve performans avantajını beraberinde getirmektedir.